Спойлер: згодна заканадаўства, беларускія зняволеныя пазбаўленыя права ўдзельнічаць у выбарах. А вось запрашэнні прыйсці прагаласаваць да іх прыходзяць.
3 жніўня. Магілёў. Саша Мінько
На адрасы прапіскі асуджаных сталі прыходзіць персанальныя запрашэнні да ўдзелу ў галасаванні на выбарах прэзідэнта. Як стала вядома MSPRING.ONLINE, масава такія запрашэнні былі разасланыя вязням магілёўскай ПК-15 і ПК-17 Шклова – гэтую навіну актыўна абмяркоўваюць у чатах іх сваякі. Але ад размовы з журналістамі яны катэгарычна адмаўляюцца, баючыся непрыемнасцяў ўнутры калоній пасля.
За каментаром мы вырашылі звярнуцца да экс-лідэркі руху «Маці-328» Ларысы Жыгар, чый сын адбываў шасцігадовы тэрмін і ў мінулым годзе выйшаў на волю. Сёння Ларыса Жыгар працягвае займацца абаронай правоў асуджаных. І менавіта на яе вопыт спасылаюцца ў бацькоўскіх чатах.
«Так, на хатнія адрасы асуджаных, якія часова знаходзяцца ў закрытых установах, прыходзяць запрашэнні ад участковых камісій прыйсці і прагаласаваць. Хоць трэба ўлічваць, што пашпарты зняволеных знаходзяцца ў месцах пазбаўлення волі і прымацаваныя да асабістых справаў. Гэта значыць, тэарэтычна прагаласаваць яны не могуць, і іх галасы не павінны быць улічаныя.
Мой алгарытм просты. На мінулых парламенцкіх выбарах, калі сын яшчэ быў у калоніі, мне прыйшлося запатрабаваць, каб яго імя было выключана са спісаў выбаршчыкаў па месцы прапіскі. Я тады адразу ж звярнула ўвагу назіральнікаў на гэты момант. І пры мне сакратар участковай камісіі ўнесла запіс «выбыў» прама ў спісы і паставіла роспіс.
Гэта тычыцца толькі менавіта закрытых устаноў.
А калі сын быў пераведзены адбываць частка пакарання на так званую “хімію” (выпраўленчую ўстанову адкрытага тыпу), то там ужо прымушалі прыйсці і прагаласаваць 100% асуджаных», – распавядае Ларыса Жыгар.
Што ж тычыцца пазіцыі сваякоў асуджаных магілёўскай і шклоўскай калоній, то яны ў прыватнай перапісцы выказваюць асцярогі, што галасы зняволеных могуць быць улічаныя па прынцыпе «усё зэкі аўтаматычна за дзеючага прэзідэнта». Нібыта так гэта трактуюць старшыні камісій. Улічваючы, што ў месцах пазбаўлення волі знаходзіцца больш за 30 тысяч чалавек – лічы, насельніцтва сярэдняга райцэнтра, – вялікая спакуса выкарыстаць такі патэнцыял.
(Скрыншот з групы магілёўскай ВК-15, размешчанай у пасёлку Вейна)
Як выглядае пагроза магчымай фальсіфікацыі з пункту гледжання закона, мы папрасілі пракаментаваць юрыста Праваабарончага цэнтру “Вясна” Паўла Сапелку:
«Спісы выбаршчыкаў складаюцца органамі выканаўчай улады. Тэарэтычна камісіі не павінны ведаць пра тое, хто з тых, хто трапіў у спісы, з’яўляецца асуджаным або заключаны ў СІЗА. Для іх гэта проста людзі, якія не з’явіліся на галасаванне. І адпаведна, з належнымі на іх бюлетэнямі камісіі павінны паступіць гэтак жа, як з любымі іншымі нявыкарыстанымі бюлетэнямі – пагасіць перад падлікам бюлетэняў са скрыняў для галасавання.
Што ў рэальнасці зробяць з імі камісіі ў адсутнасці незалежнага назірання – гэта загадка. Хоць, калі я не памыляюся, тэхналогіі фальсіфікацыі вынікаў выбараў закладзены ў іншыя працэсы.
Наогул, для каго гэта важна і прынцыпова – кожнаму грамадзяніну даецца права абскардзіць ва ўчастковую камісію няправільнае ўключэнне ў спіс. Рашэнне прымаецца ў двухдзённы тэрмін. Хоць наогул, нам, як праваабаронцам, больш важным і прынцыповым бачыцца пытанне аб пазбаўленні права галасы ўсіх асуджаных без уліку характару і цяжкасці злачынства і зняволеных у СІЗА, яшчэ не прызнаных вінаватымі ў здзяйсненні злачынства. Гэта ганьба нашай выбарчай сістэмы, гэта дыскрымінацыя, забароненая міжнароднымі дамовамі і Канстытуцыяй».
