Галоўны рэдактар газеты “Народная воля” завітаў у Магілёў і сустрэўся са сваімі чытачамі.
Субота, 27 лютага, сярэдзіна дня. У зале грамадскага цэнтра “Кола” сабралася больш за паўсотні чалавек, якія захацелі ўбачыць і пачуць легенду беларускай журналістыкі Іосіфа Сярэдзіча. Чалавека, які захаваў самую апазіцыйную газету краіны ва ўмовах праўлення першага беларускага прэзідэнта. У канцы сваёй сустрэчы ён ненашмат раскрые сакрэт выжывальнасці, хоць і вельмі неахвотна – на яго думку, рэдактар газеты павінен умець падчас прагінацца і нават «поўзаць на каленях». Але ніколі – паступацца прынцыпамі.
Пачаў свой выступ Іосіф Сярэдзіч з вітальнага слова. Пакуль у Магілёве збіраюцца на такія мерапрыемствы, надзея на лепшае жыццё ёсць, заявіў ён.
– Я шмат разоў казаў, у тым ліку і лідэрам нашых партый, што трэба аб’ядноўвацца. Мы павінны быць адным кулаком, каб змагацца з рэжымам. Тым больш, калі ёсць такая газета, як “Народная воля», у якой ёсць вопыт выжывання ў падобных умовах. Мы можам дапамагчы ў аб’яднанні, – ідэя падтрымліваць газету і кансалідавацца вакол «Народнай волі» была зашытая чырвонай ніткай у прамову Сярэдзіча.
– Барыс, у вас ёсць унучка? – Звярнуўся галоўрэд да праваабаронцы Барыса Бухеля.
– Пакуль няма.
– А ў суседзяў? Ўнучка, дачка?
– Ёсць.
– Вось і падарыце ёй на 8 сакавіка падпіску на «Народную волю». Трэба выхоўваць іх. Вы ж паглядзіце на гэтую аўдыторыю! Хіба шмат тут маладых? Тым, каму менш за сорак?
Трэба сказаць, што ў зале такіх сапраўды было няшмат. Паслухаць Сярэдзіча прыйшлі ў асноўным людзі, чыя маладыя вочы заспелі новага генсакратара ЦК КПСС Гарбачова.
За гадзіну, падчас якой казаў сам Сярэдзіч, магілёўцы даведаліся некалькі важных рэчаў, якія можна змясціць у наступныя тэзісы:
- Сапраўдных незалежных газет ні ў Расіі, ні ў Беларусі амаль не засталося, не лічачы «Народнай волі».
- Іосіф Сярэдзіч збіраецца сустрэцца з Аляксандрам Лукашэнкам.
- Іосіф Сярэдзіч спытае ў Аляксандра Лукашэнкі, чаму такая газета, як “Свободные навіны», не ўваходзіць у падпісны каталог.
- Дэмакратыя і правы чалавека – тое, што павінна пранізваць працу журналіста.
- У «Народнай волі» на сёння няма канкурэнтаў, таму што «Савецкая Беларусь» Паўла Якубовіча існуе ў іншым полі.
- Апазіцыйныя лідэры прамянялі ідэалы барацьбы на зручнае існаванне.
Куды цікавей выйшла частка, у якой магілёўцы задавалі пытанні. Напрыклад актыўны сябра ТБМ, дасведчаны актывіст з Магілёва Міхась Булавацкі адкрыта абвінаваціў Сярэдзіча ў тым, што той стаў больш бяззубым, як журналіст. Галоўрэд з гэтым не спрачаўся:
– З узростам ты бачыш некаторыя пытанні пад іншым вуглом, дзесці мякчэй. Галоўнае, каб заставаліся прынцыпы, якімі ты паступіцца не можаш. Магу сказаць, што сваімі прынцыпамі я не паступіўся.
Шмат пыталіся ў Сярэдзіча пра сённяшнюю палітычную сітуацыю і час, калі ўсё ж такі адбудуцца вялікія перамены.
– Зрухі, я лічу, могуць пайсці, толькі калі задзейнічаць вялікія прадпрыемствы. Я неяк размаўляў з Толей Лябедзька. Пытаюся ў яго, колькі тваіх партыйцаў працуе на МТЗ? А колькі на МАЗе? На «Гарызонце»? Не задзейнічаны гэты рэсурс. У 90-х выходзілі заводы – і гэта быў сапраўдны пратэст.
Вось узяць ІП-шнікаў сёння. Глядзіць са сваёй рэзідэнцыі Лукашэнка ў акно скрозь парк, бачыць людзей. І хто там збіраецца? Спецслужбы, журналісты, некалькі сотняў пратэстоўцаў. Так што, ён будзе звяртаць увагу на праблемы іх? Вось калі б сабралася прынамсі 80% ад тых, хто пацярпеў, хоць бы тысяч пяць, так яно ж і выглядала б інакш! І думаў бы прэзідэнт па-іншаму. Але нашы партыі не выконваюць гэтай кансалідуючай функцыі, яны не выкарыстоўваюць магчымасці, – заявіў Сярэдзіч.
– Магу шчыра сказаць, што я крыўджуся на лідэраў партый. Шмат гадоў таму я прапаноўваў партыйным лідэрам, таму ж Колі Статкевічу і яго сацыял-дэмакратам выдаваць партыйны ўкладыш у «Народнай волі». І Лябедзька таксама, і шмат яшчэ каму. Хай бы раз у месяц у газеце выходзілі. Сацдэмы! Лібералы! Кансерватары! Бясплатна! За гэтую добрую справу той жа Лябедзька няхай пераканаў бы пяцьдзесят партыйцаў падпісацца на «Народную волю»! Ўсяго толькі 50 чалавек! Так той жа Статкевіч сказаў, маўляў, так, абмяркуем на сходзе, ды толькі абмяркоўвалі яны, ці не – невядома. Нічога не было. Ведаю затое, што «Народная воля» існуе і сёння, а вось многія палітычныя лідэры і партыі, на жаль, зніклі або бяздзейнічаюць.
Пакуль Сярэдзіч скардзіўся на палітыкаў, магілёўцы паскардзіліся Сярэдзічу на яго самога. З залы прагучала пытанне, ці не сорамна галоўрэду за тое, што яго газета падтрымлівала такіх палітыкаў, як Лявонаў, Старавойтаў і іншых.
– Не, не сорамна, – устойліва вытрымаў слоўную аплявуху Іосіф Сярэдзіч. – Гэта людзі, у якіх былі памылкі. Але былі і перамогі, годныя ўчынкі і рашэнні. За ўвесь час, я магу сказаць, я больш за ўсё шкадую, што газета падтрымала Казуліна. Была ў яго вялікая вера. Я сам у яго ледзь не ў штабе быў. Здавалася ж, што чалавек! Рэктар, вучоны, усе чыноўнікі яго ведалі і паважалі. Думаў, зараз падштурхнем – і ён «стрэліць», заменіць усе. Але … але ён падвёў усіх. Нажаль. Хоць не нам яго судзіць, вядома. Але ўсё роўна.
***
– Ці ёсць у Беларусі нацыя?
– На жаль, у Беларусі няма ні народа, ні нацыі. Няма нават грамадзянскай супольнасці. А любы народ, нацыя, пачынаецца з яго. Яно ёсць у Францыі, Англіі, іншых еўрапейскіх краінах. У Беларусі пакуль няма. Але вы паглядзіце, колькі сюды прыйшло людзей. У Магілёве ёсць гэты астравок, з якога можна пачаць будаваць грамадзянскую супольнасць. Я ўпэўнены, што гэта – справа часу.
ІГАР ЛАЗОЎСКІ, спецыяльна для MSPRING.ONLINE
Здымак – naviny.by
