Нават расіяне цяпер замежнікі, і іх дэпартуюць. У Магілёўскай вобласці міліцыя адчыталася аб правядзенні аператыўна-прафілактычнага мерапрыемства (АПМ) «Нелегал-2019».
2 жніўня. Магілёў. Ірына Вайс
Увага! Пры выкарыстанні або перадруку дадзенага матэрыялу ў іншых інтэрнэт-крыніцах, згадванне сайта mspring.online з гіперспасылкай на арыгінальны тэкст абавязкова ў першым абзацы!
Праверку рынкаў і вакзалаў у пошуках прыезджага крымінальнага элемента міліцыя практыкавала з савецкіх часоў. Але асаблівую ўвагу да стандартнай аперацыі пад новай назвай «Нелегал» сталі праяўляць пяць гадоў таму. З 1 верасня 2014 года пачало дзейнічаць пагадненне аб рэадмісіі паміж Беларуссю і Расіяй. Тады ж быў вызначаны механізм перадачы замежных грамадзян на мяжы: у першы месяц дзеяння пагаднення беларускі бок накіраваў у Расію адразу 14 запытаў аб перадачы 26 замежнікаў.
Адразу стала зразумела, што падобныя рашэнні прымаюцца не проста так. І працяг ня прымусіў сябе чакаць: праз два з паловай гады – у лютым 2017-га – Расія ўвяла ўжо памежную зону на межах Смаленскай, Пскоўскай і Бранскай абласцей з Беларуссю. Беларусь адказала увядзеннем рэжыму прыгранічнай тэрыторыі.
РЫХТУЮЦЦА ДА РЭАДМІСІІ
У гэтым годзе, як абяцаюць улады, Шэнгенскія візы павінны патаннець для беларусаў да 35 еўра і атрымаць іх стане прасцей. Для гэтага, прыкладна ў лістападзе, можа быць падпісана пагадненне аб рэадмісіі з Еўрапейскім Саюзам. Акцыі праваахоўнікаў, улічваючы новыя рэаліі, набываюць новы сэнс.
Адказным за мерапрыемствы па кантролі за міграцыйнымі працэсамі з’яўляецца Дэпартамент па грамадзянстве і міграцыі МУС. Менавіта гэтае ведамства, што выдае нам пашпарты, займаецца яшчэ і кантролем знаходжання на тэрыторыі краіны замежных грамадзян і асоб без грамадзянства. Некалькі разоў на год яно і праводзіць аперацыю «Нелегал», прыцягваючы да яе па чарзе самыя розныя сілавыя структуры.
У красавіку было праведзена аператыўна-прафілактычнае мерапрыемства (АПМ) «Нелегал», у якім, акрамя міліцыі, удзельнічалі супрацоўнікі КДБ і памежнай службы. У ліпені прыцягваліся ужо супрацоўнікі ІЧУ, крымінальна-выканаўчай інспекцыі і аддзела па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю. А акрамя АПМ у сілавікоў ва ўжытку ёсць яшчэ Спецыяльныя комплексныя мерапрыемствы (СКМ) і спецыяльныя аперацыі па супрацьдзеянні незаконнай міграцыі (САСНМ) – ва ўсіх адна і тая ж кодавая назва «Нелегал».
Асаблівасцю апошніх гадоў з’яўляецца суцэльны характар праверак. Нелегалаў ловяць нават у сельскай мясцовасці. Відавочна, у святле праблемы бежанцаў Беларусь ідзе тым жа шляхам, што і іншыя краіны – будзе змагацца за высяленне кожнага з іх. Пры гэтым замежнікамі-нелегаламі сталі нават выхадцы з СССР – тыя, хто старэйшым пакаленнем ўспрымаюцца, як суайчыннікі.
ДЭПАРТАЦЫЯ БРАТОЎ-СЛАВЯНАЎ
Усяго на Магілёўшчыне за тры дні ў ліпені – менавіта столькі ў сярэднім доўжыцца АПМ – выяўлены 163 парушэнні заканадаўства, а да адказнасці прыцягнута 262 чалавекі. Выправаджана у адміністрацыйным парадку і дэпартавана за межы краіны 14 замежных грамадзян, восем з якіх прымусова. Напрыклад, у Бабруйску былі затрыманыя і дэпартаваныя тры замежніка: двое грамадзян Расіі і адзін грузін. Падобны выпадак зафіксаваны і ў Магілёве, дзе расіянін ўхіліўся ад выезду па заканчэнні тэрміну дзеяння часовага пражывання.
Назіраецца некаторы парадокс. Улады кажуць аб так званай «Саюзнай дзяржаве Беларусі і Расеі», але як бы ўнутры яе спакойна дэпартуюць прадстаўнікоў братняга народа на радзіму. Дарэчы, за пражыванне ў Магілёўскай вобласці па несапраўдных відах на жыхарства штрафы заплацяць 99 замежнікаў.
Трэба быць больш акуратнымі і магілёўцам. Жыхарка шматкватэрнага дома па вуліцы Фаціна заплаціць штраф за тое, што аддала для пражывання жылое памяшканне малдаваніну. Для яе гэта быў жыхар брацкай рэспублікі па СССР, але сёння ён ужо ўспрымаецца, як грамадзянін Малдовы, які парушае Правілы знаходжання замежных грамадзян і асоб без грамадзянства.
У вёсцы пад Крычавам міліцыянты вылавілі чацвярых украінцаў, якія мірна працавалі, падымаючы сельскую гаспадарку. Але па закону яны былі кваліфікаваныя як замежнікі, якія ажыццяўляюць працоўную дзейнасць без спецыяльнага дазволу.
Падобная сітуацыя была ў красавіку ў Асіповіцкім раёне. Там у якасці палявода, гэта значыць на праполцы раслін, быў застуканы азэрбайджанец, які наняўся ў сялянска-фермерская гаспадарку. Быццам бы, чалавек рабіў добрую справу, а ў беларускіх вёсках, як вядома, вымірае насельніцтва. Тым не менш, закон суровы: штрафы заплацілі і найміт, і наймальнік.
НЕЛЕГАЛЫ АДКБ
Сузаснавальнік праваабарончай арганізацыі “Human Constanta”, якая займаецца правамі мігрантаў, Наста Лойка адзначае, што ў большасці сваёй людзі, якіх дэпартуюць, нават не ведаюць, што гэтую адміністрацыйную працэдуру можна абскардзіць. Праблема ў няведанні законаў. Асаблiва сумна ідзе справу ў рэгіёнах, дзе сваіх правоў і абавязкаў не ведаюць не толькі замежныя грамадзяне, але і тыя ж сельгаспрадпрыемствы, якія іх нанялі.
Human Constanta мае дзве грамадскія прыёмныя, якія дапамагаюць мігрантам, дадае яна. Адна з іх знаходзіцца ў Брэсце і спецыялізуецца на працы з транзітнымі бежанцамі. А другая – у Мінску – якраз прызначана дапамагаць грамадзянам, якія апынуліся ў вышэй апісаных сітуацыях. Аднак аднаго мінскага офіса не хапае. Акрамя таго, мала хто, напрыклад, у Асіповічах змог бы знайсці яго каардынаты, каб людзям рэальна можна было дапамагчы. Праваабаронцы вельмі абмежаваныя ў рэсурсах.
Што ж тычыцца саміх мерапрыемстваў пад непаліткарэктным, на думку Лойкі, назвай «Нелегал», то гэта не беларуская прыдумка. Гэта ўзгодненая аперацыя ў рамках блока АДКБ – Арганізацыі Дамовы аб калектыўнай бяспецы, у якую ўваходзяць Беларусь, Арменія, Казахстан, Расія, Кіргізія і Таджыкістан. Згодна з Ташкенцкім пратаколам, усе гэтыя краіны праводзяць узгодненую палітыку ў дачыненні да мігрантаў, і падобныя зачысткі імкнуцца праводзіць адначасова.
***
Наступнае мерапрыемства пад назвай «Нелегал» пройдзе ў Беларусі ў кастрычніку. Звярнуцца па дапамогу можна ў мінскі офіс Human Constanta
