Пасля наведвання Наталляй Качанавай жаночай ПК-4 у Гомелі, у бацькоў, чые дзеці асуджаныя па артыкуле 328 КК РБ, з’явілася надзея.
На фоне глыбокага палітычнага крызісу праблема “наркатычнага” артыкула 328 КК Беларусі ў грамадскай свядомасці адышла на другі план. Але толькі не ў маці, якія ўжо шосты год ваююць за сваіх дзяцей, што атрымалі вар’яцка вялікія тэрміны зняволення. Пакуль частка грамадства чакае падзення рэжыму, бацькі юных вязняў зноў пішуць звароты да ўладаў, спрабуючы зрабіць закон больш-менш цывілізаваным.
Сітуацыя зноў выйшла на паверхню пасля наведвання старшынёй Савета Рэспублікі Наталляй Качанавай жаночай калоніі №4 напачатку жніўня. Па вяртанні яна раскрыла інфармацыю аб тым, што дэпутаты Палаты Прадстаўнікоў зноў рыхтуюць законапраект, які тычыцца праблем ужывання і распаўсюджвання наркотыкаў – некаторыя пункты КК, як чакаецца, будуць змякчэлымі. Відавочна, улады разумеюць, што драконаўскія меры так і не прывялі да поспеху, на што ўжо звяртаў увагу телеграм-канал MАYDAY.
І, як аказалася, бацькі, чые дзеці патрапілі пад дзеянне артыкула 328, змаглі сустрэцца з Наталляй Качанавай. Гэта тое, чаго яны дамагаліся без асаблівага поспеху, пакуль Качанава была кіраўніком прэзідэнцкай адміністрацыі (да снежня 2019 года).
У нашае распараджэнне трапіла копія ліста з прапановамі бацькоў па змене санкцый артыкулаў Крымінальнага кодэкса, якія, як чакаецца, будуць разгледжаны дэпутатамі. Нічога новага там практычна няма – гэта той жа тэкст, пад якім калісьці было сабрана амаль паўтысячы подпісаў, але ён быў адфутболены уладамі, якія лічаць, што яны самі хутка і эфектыўна справяцца з наркапраблемай.
ШТО ТРЭБА ПАМЯНЯЦЬ
Бацькі зноў канстатуюць відавочнае: прысуды па артыкуле 328 КК РБ не могуць быць абгрунтаванымі і справядлівымі ў сувязі з фактычнай адсутнасцю ў судоў магчымасці ўжываць больш мяккае пакаранне з улікам асобы падсуднага і абставінаў справы.
У судоў няма інструментаў дыферэнцыяцыі справы. Дзеючы Крымінальна-выканаўчы кодэкс даўно не адпавядае патрабаванням часу.
У мэтах карэкціроўкі артыкула 328 КК РБ і дыферэнцыяцыі пакарання, аўтары звароту просяць змяніць сістэму вызначэння наркатычных сродкаў на трёхзвенную – значны, буйны і асабліва буйны памер (такая цяпер дзейнічае ў Расіі). Таксама з дыспазіцыі часткі 3 артыкула 328 Крымінальнага кодэкса прапануецца выключыць кваліфікуючую прыкмету “асабліва небяспечныя” наркотыкі, бо гэта супярэчыць міжнародным абавязкам Рэспублікі Беларусь.
У сваім лісце яны звяртаюць увагу яшчэ на адну акалічнасць, якой карыстаецца наркакантроль: нягледзячы на тое, што часткай 2 артыкула 328 прадугледжана адказнасць за збыт кантраляваных рэчываў, у рэальнасці большасць распаўсюджвальнікаў асуджаюцца па больш жорсткай частцы 3 гэтага артыкула. Справа ў тым, што ў ёй ёсць прыкмета здзяйснення злачынства асобай, якая раней учынiла любыя злачынныя дзеянні з кантраляванымі рэчывамі. Але відавочна, што перад тым як нешта збыць, гэта нешта трэба яшчэ набыць.
Такім чынам, аўтары прапануюць унесці такія змены ў трэцюю частку, каб асобамі, якія зрабілі раней злачынствы, прызнаваліся толькі тыя распаўсюднікі, якія раней прыцягваліся да адказнасці менавіта за збыт.
Таксама крымінальным кодэксам не павінна быць прадугледжана самастойная крымінальная адказнасць за набыццё з мэтай збыту і захоўванне з мэтай збыту наркатычных рэчываў, як за самастойныя скончаныя злачынства. З артыкула 328 КК прапануецца зусім выключыць паняцце “з мэтай збыту” (так званы намер на збыт), бо гэта стварае велізарнае поле для злоўжыванняў з боку следчых і судовых органаў з мэтай фарміравання неабходнай статыстыкі па спыненні цяжкіх і асабліва цяжкіх злачынстваў.
Што ж тычыцца самой спрэчнай і жорсткай частцы 4 артыкула 328 КК, то з яе прапануецца выключыць прыкмету “ў складзе арганізаванай групы“.
Бацькі абураныя тым, што звычайным кладмэнам (часцяком звычайным падлеткам) даюць ад 10 да 20 гадоў пазбаўлення волі, а рэальныя арганізатары злачынных схем застаюцца нават не выяўленымі.
Таксама прапануецца вярнуць крымінальную адказнасць па артыкуле 328 на ранейшы ўзровень – з шаснаццаці гадоў, а не з чатырнаццаці; знізіць тэрміны пакарання ў выглядзе пазбаўлення волі па ўсіх частках артыкула, у тым ліку і верхнія межы.
ФІЯСКА – УКАЗ?
Нагадаем, указ “Аб неадкладных мерах па супрацьдзеянні незаконнаму абароту наркотыкаў” Аляксандр Лукашэнка падпісаў 28 снежня 2014 года. Гэтаму папярэднічалі выпадкі атручвання сінтэтычнымі псіхатропамі са смяротным зыходам сярод студэнтаў.
З 1 студзеня 2015 года сталі дзейнічаць беспрэцэдэнтныя па сваёй жорсткасці меры ў дачыненні да ўсіх, хто толькі дакранаўся да наркотыкаў. Крымінальная адказнасць за іх абарот была ўведзена з 14 гадоў, а максімальны тэрмін пазбаўлення волі ў выпадках смяротнага зыходу наркаспажыўца павялічаны да 25 гадоў.
МУС праз два гады рапартавалі аб бліскучым вырашэнні праблемы шляхам прымянення рэпрэсіўных мер. Калоніі напоўніліся тысячамі маладых людзей, якім ствараліся ўмовы “каб смерці прасілі” – цытата з вуснаў Аляксандра Рыгоравіча.
А міліцыянты з наркакантролю масава атрымлівалі новыя зорачкі на пагоны і грашовыя прэміі за поспехі ў барацьбе.
Але 22 ліпеня гэтага года мінская міліцыя зноў заявіла, што ў сталіцы трое падлеткаў атруціліся метадонам. У аднаго з іх нават спынілася сэрца, і ён жывы толькі дзякуючы рэанімацыі і разумным дзеянням медыкаў. Міліцыянты зноў загаварылі пра рост злачынстваў, звязаных з наркотыкамі і агучылі лічбу ў 39 смяротных сыходаў з пачатку года. Як і прадказвалі спецыялісты-рэабілітолагі, празмерная міліцэйская жорсткасць не вырашыла праблему.
Усе фота – intex-press.by. Носяць ілюстрацыйны характар. На іх – ПК №22 пад Івацэвічамі – так званая «зона Ваўчыныя норы». Яна арыентавана ў першую чаргу на асуджаных па “наркатычным артыкуле” і вядомая жорсткімі ўмовамі ўтрымання.
