У Магілёве адбылася сустрэча «Супрацоўніцтва ЕС-Беларусь: Магілёўская вобласць». Яна была адкрытай, але, здаецца, улады вырашылі правесці яе паўпадпольна – замест зацікаўленых гараджан прыгналі мясцовых дэпутатаў і чыноўнікаў.
31 студзеня. Магілёў. Алесь Святліцкі / На фота – Дзірк Шубель, Дзмітрый Харытончык, Валер Малашка
Сустрэча «Супрацоўніцтва ЕС-Беларусь: Магілёўская вобласць» прайшла ў Доме культуры вобласці 29 студзеня з удзелам кіраўніка Прадстаўніцтва Еўразвязу ў Беларусі Дзірка Шубеля і старшыні абласнога Савета дэпутатаў Дзмітрыя Харытончыка (30 студзеня Аляксандр Лукашэнка прызначыў яго намеснікам міністра прамысловасці). На сустрэчу прыйшло каля 130 чалавек, прычым значную частку аўдыторыі склалі члены выканкамаў і дэпутаты мясцовых Саветаў дэпутатаў. Наколькі ім было цікава слухаць пра супрацоўніцтва Магілёўскай вобласці і Еўразвяза – вялікае пытанне з відавочным адказам: значную частку часу яны сядзелі ў смартфонах ці ж размаўлялі адзін з адным.
Верагодна, на мерапрыемстве чакалі іншую аўдыторыю. За дзень да сустрэчы Дзірк Шубель сустрэўся з мясцовымі грамадскімі актывістамі і быў здзіўлены, калі даведаўся, што ў гэтым асяроддзі амаль ніхто не ведае пра будучае мерапрыемства і што ніякіх аб’явак пра падзею ўлады не рабілі.
Аб чым жа гаварылі на сустрэчы, дзе мясцовыя чыноўнікі відавочна не чакалі «лішніх людзей»?
ЕЎРАЗВЯЗ УКЛАДВАЕ ШМАТ ГРОШАЎ У МАГІЛЁЎСКУЮ ВОБЛАСЦЬ
А казалі пра тыя праекты, якія рэалізуюцца пры дапамозе ЕС у рэгіёне, а таксама магчымасці для супрацоўніцтва. Напрыклад, намеснік старшыні Чавускага райвыканкама Андрэй Верхаводкін прама прызнаў, што фінансавая падтрымка Еўразвяза за апошнія некалькі гадоў склала 10% ад бюджэту ўсяго Чавускага раёна.
Старшыня абласнога Савета дэпутатаў Дзмітрый Харытончык агучыў лічбу ў прыкладна 2 млн. еўра – на такую суму грошай ЕС падтрымала праекты ў Магілёўскай вобласці.
Агульную прэзентацыю тэхнічнай дапамогі для рэгіёну зрабіў Беранд дэ Гроот, кіраўнік праграм супрацоўніцтва Прадстаўніцтва Еўрапейскага саюза ў Беларусі. Сярод іх – рэгіянальнае развіццё, ахова навакольнага асяроддзя, прасоўванне малога бізнесу і турызму, здароўе і сацыяльная інтэграцыя, новыя магчымасці для моладзі.
Беранд де Гроот
Пасля яго выступу склалася ўражанне, што сума дапамогі ЕС для адной толькі Магілёўскай вобласці значна больш за 2 млн. еўра.
Напрыклад, Клічаўскі і Быхаўскі раёны ўвайшлі ў спіс 12 раёнаў Беларусі, якія ўдзельнічаюць у праекце «Падтрымка эканамічнага развіцця на мясцовым узроўні ў Рэспубліцы Беларусь». Бюджэт праекта на ўсе дванаццаць раёнаў – 7,7 млн. еўра, ён будзе доўжыцца да красавіка 2021 года.
З 2014 па 2017 год у ЕС ўклала больш за 230 тысяч еўра ў Магілёўскую і Гомельскую вобласць у рамках праекта «Аб’ядноўваючыся вакол прыроды», галоўная мэта якога – прыцягнуць як мага больш актыўных людзей рознага ўзросту да назірання за навакольным асяроддзем і захаванню дзікай прыроды.
У Слаўгарадскі раён з 2015 па 2018 год Еўрасаюз ўклаў амаль паўмільёна еўра на развіццё традыцыйнага промыслу – сыраварэння. Для райцэнтра і навакольных населеных пунктаў гэта стала важным крокам да развіцця, але дзяржаўныя СМІ, як правіла, не акцэнтуюць увагу на дапамозе ЕС, аддаючы перавагу аддаваць належнае мясцовым уладам.
Самы забіты раён рэгіёну – Хоцімскі – нароўні з сямю іншымі райцэнтрамі Беларусі паўдзельнічаў у праграме «Пастаўка абсталявання для электраэнергіі, атрыманай экалагічна чыстым метадам, і комплекснага ўпраўлення адходамі з мэтай падтрымкі рэгіянальнага развіцця ў Беларусі». Бюджэт праекта – больш чым 5 млн. еўра.
Гэта далёка не ўсё – за апошняе дзесяцігоддзе Еўрасаюз моцна ўклаўся ў развіццё рэгіёну ў межах больш чым 20 праектаў, але мясцовыя ўлады чамусьці саромеюцца гэта афішаваць. Паспрабуйце ўспомніць, калі вы ў апошні раз бачылі навіны пра дапамогу ЕС Магілёўскаму рэгіёну? Не ўзгадалі? Што ж, мы таксама.
ДОБРЫ ВОРАГ, ХІТРЫ СЯБРА
Доўгі час слова «грантасмокі» выкарыстоўвалася падкантрольнымі уладам СМІ ў дачыненні да палітычнай апазіцыі і грамадскіх актывістаў. Інфармацыйнае поле разразалася і клеілася такім чынам, што былі «яны – пятая калона, якая жыве на грошы Захаду», і «мы – сумленныя, ціхія, тыя, хто любіць ўладу беларусы».
У апошні час градус супрацьстаяння спаў – не ў апошнюю чаргу дзякуючы таму, што абодва бакі убачылі пагрозу ў тым, як стары хітры сябар у Крамлі стаў неяк загадкава пакусваць губу, гледзячы на беларускую тэрыторыю.
Аднак стэрэатыпы ўсё яшчэ моцныя і беларускія (і тым больш мясцовыя) ўлады не гатовыя афішаваць той факт, што самі шчыльна сядзяць на грантах Еўразвяза і, больш за тое, рэалізуюць вельмі важныя праекты менавіта з іх дапамогай, а не дзякуючы сваім ідэям і свайму бюджэту.
Нават той факт, што пра адкрытую сустрэчу «Супрацоўніцтва ЕС-Беларусь: Магілёўская вобласць» не было ніякіх публічных аб’яваў, кажа пра тое, што чыноўнікі не хочуць, каб сярэднестатыстычныя магілёўцы/быхаўчане/клімаўчане/etc-чане даведаліся пра магчымасці, якія дае Еўразвяз.
