Гісторыя з Омска.
ХАХЛ – хранічную абструктыўную хваробу лёгкіх – неафіцыйна называюць “бранхітам шахцёра”. Сусветная арганізацыя аховы здароўя сярод прычын развіцця ХАХЛ называе хранічнае ўздзеянне шкодных газаў і дробнадысперсных часціц у спалучэнні з індывідуальнымі фактарамі, у тым ліку абставінамі, якія ўплываюць на развіццё лёгкіх у дзяцінстве, а таксама генетычнымі фактарамі. Менавіта прафесійнае захворванне ХАХЛ было дыягнаставана работніку омскага завода “Омск Карбон груп” Аляксандру Ляцягіну.
Ледзь менш за год таму завод сажавога алігарха Валерыя Каплуната “Омсктэхвуглярод” прайграў суд, на якім было даказана, што ў цэхах прадпрыемства людзі гробяць сваё здароўе. “Магілёўская вясна” сочыць за гэтай гісторыяй, бо ў Магілёве пабудавана практычна копія омскага завода, і ўсе апісаныя праблемы могуць чакаць магілёўцаў ужо праз пару гадоў.
ЯК АЛІГАРХ АДБІВАЕЦЦА АД ПРАЦОЎНЫХ
Апратэставанне судовага рашэння ў Омску доўжыцца да гэтага часу, юрысты прадпрыемства робяць усё, каб не рабіць ніякіх выплат Аляксандру Ляцягіну – у праціўным выпадку, іскі заводу могуць прад’явіць сотні людзей. Чаму алігарх Валерый Каплунат не скупіцца на тое, каб закрыць гэтую справу, таксама зразумела – калі на вытворчасці афіцыйна зарэгістраваны такія выпадкі, то рэзка павялічваюцца выплаты на сацыяльнае страхаванне. Калі працоўнаму месцу прысвоены высокі клас шкоднасці, то да асноўнага тарыфу трэба даплачваць 4%, потым дадаць сем дзён да адпачынку і яшчэ ўстанавіць 36-гадзінны працоўны тыдзень.
На заводзе ў Омску працуе больш за 1300 чалавек, і калі плаціць усім сумленна, то “Омсктэхвуглярод” можа стаць менш канкурэнтаздольным на рынку. Да таго ж, у Расіі ёсць закон аб групавых пазовах. У выпадку афіцыйнага прызнання перавышэння выкідаў жыхары Омска маюць права калектыўна звярнуцца ў суд і запатрабаваць закрыцця небяспечнага для экалогіі аб’екта, а гэта азначае поўны крах для алігарха.
Прафзахворванне Аляксандру Ляцягіну дыягнаставалі ў цэнтры прафпаталогіі медсанчасткі №7 (МСЧ-7) Омска. Медыцынскія эксперты даказалі, што прычынай хваробы сталі ўмовы працы, а далей пайшла судовая эквілібрыстыка. Медыкаў проста не дапускаюць у суд з-за адсутнасці ў іх юрыдычнай адукацыі, і “дзіўным чынам” суддзі становяцца на бок “Омск Карбона”.
Але і не абвясціць у судзе матэрыялы справы нельга. А з экспертыз стала вядома, што за 15 гадоў было праведзена тры атэстацыі працоўнага месца Ляцягіна спецыялізаванай арганізацыяй, і ў кожным выпадку выяўлена перавышэнне ГДК шкодных рэчываў.
Тут будзе дарэчы прывесці цытату:
“Згодна з санітарна-гігіенічнай ацэнкай умоў працы №44, на працоўным месцы Ляцягіна зафіксавана перавышэнне ў паветры ўтрымання аэразоляў пераважнага фібрагеннага дзеяння: пылі выяўлена- і ўмерана фібрагенныя; сажы з утрыманнем бензапірэна не больш за 35 мг/кг – 6,708 мг/м.куб пры гранічна дапушчальнай канцэнтрацыі 4,0 мг/м.куб. Акрамя таго, ён працаваў ва ўмовах уздзеяння які награваецца мікраклімату, што спрыяе падвышанаму паступленню аэразоляў у дыхальныя шляхі і павялічвае пылавую нагрузку”.
У сваёй касацыйнай скарзе МСЧ-7 наракае і на тое, што юрысты завода ў судзе падмяняюць паняцце “пылу сажавага” вугальным пылам. Між тым, пыл сажы (тэхвугляроду) – гэта аэразоль пераважна фібрагеннага дзеянні, пры працяглым уздзеянні выклікае захворванне ХАХЛ. Вугальная ж пыл шматкроць перавышае памеры пылу тэхвугляроду і выклікае іншае захворванне – сажавы пнеўмаканіоз.
ШТО ЧАКАЕ МАГІЛЁЎ?
У Магілёве завод па вытворчасці сажы (тэхвугляроду) пачаў працаваць у 2020 годзе. Значыць, падобных праблем са здароўем магілёўцам можна чакаць да 2030 года – уздзеянне аэразоляў нават без перавышэння ГДК і іншыя шкодныя фактары сумарна ўлічваюцца, калі чалавек прапрацаваў 10 гадоў.
Што датычыцца вытворча-тэхналагічных рэалій “Омсктэхвугляроду”, то Аляксандр Ляцягін апісвае іх так:
“Паветра ў цэхах, вядома, забруджана – што называецца, “пыльны тэхвуглярод”, дысперсны. У асноўным цэху без рэспіратара немагчыма знаходзіцца, у рэактарным аддзяленні больш-менш чыста.
А каб рэальна ацаніць экалогію, трэба сачыць уначы. Менавіта ноччу робяцца выкіды “на свечку”, гэта значыць, на паходню – гэта якая выкідвае газы. Калі абсталяванне не ўлоўлівае з іх забруджвання ці ёсць парывы ў рукаўных фільтрах, тое ўсё гэта ідзе ў атмасферу. Калі паходня блакітнаватага колеру, то ўсё чыста і абсталяванне працуе нармальна, а калі паходня пунсовая – значыць ідзе выкід і непаладкі наглядна бачныя ўсяму гораду”.
Нагадаем, гісторыя гэтага даўгабуда пачалася ў 2013 годзе, калі было вырашана да 2015-га атрымаць першыя 80 тысяч тон тэхвугляроду. Але ў рэальнасці будоўля пачалася толькі ў траўні 2015 года, і нават у лістападзе 2017-га ўлады заявілі, што запуск беларускага завода адкладзецца яшчэ на год. А ў снежні 2018 года пусканаладачныя работы былі спынены з-за выкіду ў атмасферу шкодных рэчываў у канцэнтрацыі ў 40 разоў вышэй дапушчальных. Завод пачаў працаваць толькі ў пачатку 2020 года.
