Чаму мае сэнс за імі сачыць, хто кандыдаты і хто стане дэпутатам. Больш падрабязнага разбору па Магілёву вы не сустрэнеце.
21 кастрычніка. Магілёў. Саша Райкан
Увага! Пры перадрукоўцы гэтага матэрыяла іншымі СМІ, пазначэнне mspring.online як крыніцы з гіперспасылкай на арыгінал ў першым абзацы абавязковае!
17 кастрычніка, роўна за месяц да выбараў, акруговыя выбарчыя камісіі (АВК) па ўсёй краіне скончылі рэгістрацыю кандыдатаў у дэпутаты. Усе гульцы вядомыя – з іх, нібыта, беларусам і прыйдзецца выбіраць сабе дэпутатаў у Палату прадстаўнікоў нацыянальнага сходу VII склікання. Хтосьці можа зняць сваю кандыдатуру, але наўрад ці гэта будзе масавай з’явай.
Не для чаго, на самай справе. Сваю галоўную функцыю беларускія выбары не выконваюць прыкладна з 1996 года, і ў лістападзе 2019 гэта наўрад ці зменіцца. Еўрасаюз, ААН і іншыя міжнародныя інстытуты адзначылі, што ніякіх важных рэформаў, якія тычацца электаральнага працэсу, у Беларусі так і не адбылося, таму ўсё зноў будзе туманна і балоціста.
З іншага боку, падчас парламенцкай кампаніі хвалямі народнага хайпа на вяршыню грамадскай увагі выносіць мноства цікавых людзей. Дэпутатамі яны, вядома, не стануць, але як патэнцыйныя актывісты – why not.
Асабліва гэта важна для рэгіёнаў, дзе грамадска-палітычны фон дэпрэсіўней песняў Білі Айліш(а ў Магілёве ён дэпрэсіўней нават песняў спявачкі Mаксім).
Ёсць яшчэ адзін важны момант: парламент, пры ўсёй аскопленасці яго функцый, па-ранейшаму з’яўляецца другім па важнасці законатворчым органам (лідэрства тут у рукі прэзідэнта). Ці важна ведаць, хто ідзе ў Палату прадстаўнікоў і каго, у выніку, потым пытацца пра законы рознай ступені упоратасці, накшталт «дармаедскага дэкрэта» або павышэння пенсіённага ўзросту? Напэўна, важна.
Удзельнічаць у гэтых выбарах ці не – справа ваша. Ёсць самы выйгрышны варыянт – адзін раз паўдзельнічаць у выбарчай кампаніі як назіральнік, каб убачыць, як усё адбываецца (у тым ліку фальсіфікацыі і прыпіскі) на свае вочы.
Горад падзелены на чатыры выбарчыя акругі, пяты – гэта Магілёўскі раён і Чавусы. Нават сярод саміх кандыдатаў у дэпутаты часта ёсць людзі, якія не да канца разумеюць, дзе і як праходзяць межы іх акругі. Зразумець прасцей пры дапамозе вось гэтай карты або апісання межаў акругаў.
Тым, каму лянота, мы патлумачым на пальцах (УВАГА, ГЭТА ЎСЁ ВЕЛЬМІ ПРЫКЛАДНА!)
Магілёўская-Ленінская акруга №84 – ад 8-га цаглянага і да праспекта Міра;
Магілёўская-Цэнтральная акруга №85 – ад праспекта Міра і да Дняпра;
Магілёўская-Кастрычніцкая акруга №86 – бліжэйшая частка Задняпроўя да цэнтра горада;
Магілёўская-Прамысловая акруга №87 – далёкая ад цэнтра горада частка, фактычна прыгарад завода «Хімвалакно».
Магілёўская-Сельская акруга №88 – вёскі і аграгарадкі вакол Магілёва. Праўда, яшчэ частка вуліцы Чалюскінцаў. Ну і трохі мікрараёна «Спадарожнік». Ну і Чавусы. Калі ласка, не трэба нас пытацца, чаму ўсё так, мы самі не зразумелі.
Калі вы прапісаны ў апісаных межах, то зможаце прагаласаваць за аднаго кандыдата, які ідзе менавіта па гэтай акрузе. Ці ж супраць усіх.
Прасцей за ўсё расказаць па акругах. Так што…
МАГІЛЁЎСКАЯ-ЛЕНІНСКАЯ АКРУГА №84
Мабыць, самая цікавая акруга з пункту гледжання асоб. Ці асобы. Бо тут вылучаецца Ігар Марзалюк – таленавіты гісторык, нядрэнны выкладчык (наколькі мы чулі) і самы публічна-выбуховы дэпутат. Проста ацэніце яго выказванні і дасягненні:
– Выступаў на несанкцыянаваным уладамі магілёўскім «Маршы недармаедаў», пасля якога назваў людзей, што прыйшлі туды, «вандроўным цыркам».
– Плакаў і моцна пляскаў падчас выступу Аляксандра Лукашэнкі, пасля чаго стаў мемам.
– Піярыў знойдзены ў Бабруйску «Шлем Ізяслава», пасля чаго наткнуўся на абвінавачванні ў фальсіфікацыі ад украінскага гісторыка.
– Абвінавачваў юнакоў Беларусі ў тым, што сярод іх «стала модным форсам адкасіць ад войска».
– Прапаноўваў увесці штрафы для тых, хто не ходзіць на выбары.
– Казаў, што паважае Сталіна, паколькі «уладу, якая б яна не была, трэба паважаць».
– Займеў уласнае ток-шоў на тэлеканале СТВ.
У рэшце-рэшт, ён нават заслужыў ад нашага часопіса персанальны тэст:
Менавіта ён і стане дэпутатам – мы ўжо публікавалі інфармацыю аб магчымым адміністрацыйным рэсурсе, які выкарыстала каманда Марзалюка.
Другі кандыдат, пра які варта згадаць – Сяргей Чарткоў, намеснік гендырэктара па камерцыйных пытаннях завода «Магілёўліфтмаш». Скрыньце – па афіцыйных дадзеных ЦВК ён зойме другое месца пасля Марзалюка, нават нягледзячы на тое, што ў акрузе яго пазнавальнасць імкнецца да нулявой. Важнае ўдакладненне: Чарткоў – дзеючы дэпутат гарадскога савета дэпутатаў. І да, усё роўна з нулявой пазнавальнасцю – але каго ў Беларусі гэта здзівіць?
Чарткоў – дублёр. Так мы называем кандыдатаў, якія, як мы мяркуем, вылучаны фактычна самімі ўладамі.
Іх заўсёды двое – настаўнік і яго вучань асноўны праўладны кандыдат і запасны праўладны кандыдат.
Зробленая гэтая схема мінімум па двух прычынах.
Па-першае, выбаркамы малююць кандыдатам больш за 60% галасоў з усёй акругі, пакідаючы канкурэнтам з апазіцыйных партый капейкі ў раёне 4-5% кожнаму. Такім чынам улада ў чарговы раз дэманструе «слабасць гэтай вашай апазіцыі».
Па-другое, заўсёды ёсць замена на выпадак непрадбачаных абставінаў. Умоўна кажучы, калі раптам з Ігарам Марзалюком здарыцца непрыемнасць і яму давядзецца зняцца з выбараў напярэдадні галасавання, у ўладаў застаецца яшчэ адзін гулец, якога можна бяспечна ўзняць на дэпутацкае крэсла ў Палату прадстаўнікоў.
Сяргей Чарткоў – ідэальны дублёр. Высокая пасада, прамая залежнасць ад апарата прэзідэнта і ўрада, дэпутацтва ў Магілёўскім гарсавеце і пры гэтым нізкая публічная палітычная актыўнасць. Ніякай характарыстыкі як кандыдату яму даць нельга – проста таму, што ён не палітык.
Іншыя кандыдаты па гэтай акрузе:
– Алег Аксёнаў, каардынатар аргкамітэта па стварэнні партыі «Беларуская хрысціянская дэмакратыя», якога вы можаце ведаць па спробам змагацца з павышэннем цэн на арэнду ў інтэрнатах. Атрымліваў суткі за арганізацыю “Маршу недармаедаў” у 2017 годзе, спрабаваў правесці пікет за адстаўку галоўнага ідэолага Магілёва.
– Яўген Глушкоў, блогер, фрылансер-журналіст, які доўгі час працаваў на гарадскім ТБ, потым быў аператарам для тэлеканала БелСАТ.
– Вячаслаў Салаўёў, прадстаўнік Ліберальна-дэмакратычнай партыі Беларусі, дырэктар фірмы. Вылучаўся кандыдатам у дэпутаты ў Магілёўскі гарсавет, але чакана не прайшоў.
– Аляксандр Паўлаў, кіраўнік аддзела продажаў таварыства з абмежаванай адказнасцю «ПакЛаін». Гэта ўсё, што мы пра яго ведаем.
ГАЛОЎНАЯ ІНТРЫГА АКРУГІ №84
Зразумела, што Ігар Марзалюк так і застанецца дэпутатам. Цікава іншае: колькі працэнтаў яму напіша ЦВК. Уся справа ў тым, што на мінулых парламенцкіх выбарах 2016 году Ігар Марзалюк набраў менш за ўсіх астатніх “пераможцаў”. Па дадзеных Цэнтральнай выбарчай камісіі, яго падтрымала менш за 50% тых, хто прагаласаваў – гэта значыць менш за палову выбаршчыкаў. Так сабе вынік.
МАГІЛЁЎСКАЯ-ЦЭНТРАЛЬНАЯ АКРУГА №85
Самая цікавая акруга з пункту гледжання разнастайнасці палітычных сілаў і актывістаў, якія вырашылі вылучыцца ў кандыдаты. Пачнем з будучых пераможцаў.
Газета «Наша Ніва» спрагназавала, што ў Палату прадстаўнікоў патрапіць Людміла Ільінская – дырэктарка магілёўскага гандлёвага каледжа.
Не гэта, зрэшты, галоўнае – колькі тых дырэктараў-то. Важней тое, што Людміла Ільінская – дзеючы дэпутат Магілёў гарадскога савета дэпутатаў.
Ільінская цікавая праз свае зменлівыя палітычныя погляды. На выбарах у гарсавет у 2018 годзе яна была беспартыйнай.
На парламенцкія выбары, якія пройдуць 17 лістапада, яна вылучана ўжо Камуністычнай партыяй Беларусі. Цікава, як трэба сябе праявіць за год у партыйнай працы, каб цэнтральны камітэт камуністаў паслаў цябе ў парламент?
«Наша Ніва» прарочыць ёй дэпутацкі мандат – і памыляецца. Таму што дэпутатам стане іншы член Камуністычнай партыі, які вылучаецца па гэтай акрузе – Людміла Здорыкава.
Чаму?
Таму што ў парламенцкіх выбарах яна ўжо ўдзельнічала. У 2016 годзе яна склала канкурэнцыю Ігару Марзалюку на 84-ай акрузе і зарабіла 33% галасоў, што з’яўляецца вельмі добрым вынікам для дублёра (у Марзалюка было ўсяго толькі на 15% больш).
Варта памятаць, што рэальныя вынікі выбараў мы не ведаем і бачым толькі тое, што напісаў ЦВК – а калі ЦВК напісаў такія вялікія лічбы, значыць Здорыкавай як мінімум выказалі пэўную павагу.
Наўрад ці яе пракацяць міма парламента ў другі раз – гэта будзе актам прыніжэння. І калі ўсё ж здарыцца так, што Ільінская абміне Здорыкаву, то на месцы апошняй мы б тэрмінова сыходзілі ў БНФ і пачыналі рэвалюцыйную дзейнасць.
Акрамя таго, Здорыкава вышэй Ільінскай па сваім дэпутацкім статусе – так, яна таксама «народны выбраннік», толькі ўжо ў Магілёўскім абласным савеце дэпутатаў. Прычым яшчэ і ўзначальвае там Пастаянную камісію па пытаннях сацыяльнай сферы, сацыяльнай абароны грамадзян і справах моладзі. Не кандыдат – цукерка: як любяць казаць ідэолагі, «вопыт працы на кіруючай пасадзе, вопыт палітычнага кіравання». Ёсць усё, каб напісаць адсоткаў 55% у канчатковым пратаколе.
Іншыя кандыдаты прыкладна роўныя паміж сабой і роўнааддаленыя ад дэпутацкага крэсла на столькі ж светлавых гадоў, наколькі Беларусь – ад сумленных выбараў.
– Аляксандр Ірхо, адміністратар найбуйнейшага магілёўскага пабліка «Укантакце» Могилев.Live. Вылучыўся ад партыі левых «Справядлівы свет».
– Таццяна Сівачэнка, удзельнік апошніх выбарчых кампаній і актыўны змагар супраць заводу «Омск Карбон». Высунулася ад АГП.
– Надзея Салаўёва, кандыдат ад БНФ, рэпетытар ангельскай мовы і мама Ялінкі Салаўёвай – школьніцы, якая доўгі час была адзінай у Магілёве, хто вучыўся ў беларускамоўным класе. Муж Надзеі – Зміцер Салаўёў – вылучаўся ў дэпутаты парламента па гэтай жа акрузе ў 2016 годзе.
– Іван Бяляеў, індывідуальны прадпрымальнік і кандыдат ад Ліберальна-дэмакратычнай партыі Беларусі. У 2018 годзе ён спрабаваў прарвацца ў гарадскі савет дэпутатаў, але выбаркам адправіў яго на апошняе месца ў сваёй акрузе.
– Сяргей Тышкавец, раней, па ўласным прызнанні, быў досыць апалітычным маладым чалавекам. Дырэктар «Школы здароўя», адзін з нямногіх у Магілёве, хто вылучыўся толькі зборам подпісаў.
– Міхаіл Варанцоў. Паводле афіцыйных дадзеных, жыве ў Мінску, высунуўся ад Беларускай сацыял-дэмакратычнай Грамады (не блытаць з БСДП “Грамада”). Наогул прадстаўляе “Моладзевы блок” – каманду юных актывістаў і палітыкаў, якія хочуць змяніць Беларусь.
ГАЛОЎНАЯ ІНТРЫГА АКРУГІ №85
Каго паставяць трэцім у спісе пасля Людмілы Здорыкавай і Людмілы Ільінскай? Прадстаўніка з апазіцыйных БНФ, АГП ці «Справядлівага свету»? Або Бяляева з ЛДПБ, якога нават на мясцовых выбарах адправілі ў безнадзейныя аўтсайдэры? Ці маладога Тышкаўца без палітычнага вопыту? Або Варанцова з Мінска?
МАГІЛЁЎСКАЯ-КАСТРЫЧНІЦКАЯ АКРУГА №86
Правіла “дублёраў” мы вывучылі – таму пераходзім адразу да іх.
Першы і асноўны кандыдат у дэпутаты Палаты прадстаўнікоў – дзеючы дэпутат Вольга Петрашова. Да таго, як заняць ў 2016 годзе крэсла ў парламенце, яна займала кіруючую пасаду ў абласной арганізацыі прафсаюзаў.
Ужо ў якасці дэпутата запомнілася ў асноўным тым, што актыўна ўдзельнічала ў розных мерапрыемствах, часцей за ўсё з сацыяльным ухілам: ад адкрыцця новага корпуса якой-небудзь бальніцы, да наведванняў дзіцячых прытулкаў.
Пра законатворчую дзейнасць сказаць асабліва няма чаго – тыповы задавальніцель таго, што падае зверху. Супраць “дармаедскага” дэкрэта прэзідэнта, напрыклад, яна не пратэставала. Як і супраць адмены адтэрміновак ад войска.
Разам з ёй у пару паставілі Віталя Мартынава – дырэктара вагонабудаўнічага завода і, як вы ўжо маглі здагадацца, дэпутата Магілёўскага гарадскога савета дэпутатаў.
Абодва вылучаліся зборам подпісаў і ад працоўных калектываў. Абодва беспартыйныя.
Акрамя іх у акрузе ёсць яшчэ тры кандыдаты:
– Мікалай Залозны, кандыдат ад БСДП (Грамада), адзін з самых узроставых прэтэндэнтаў на крэсла ў парламенце – яму 73 гады. Пенсіянер. Актыўна ўдзельнічаў у палітычным жыцці горада ў 90-2000-я гады.
– Любоў Кужалёва, вылучылася ад АГП. Таксама пенсіянерка, але на 9 гадоў маладзейшая, чым Залозны. Якой-небудзь інфармацыі аб грамадскай ці палітычнай дзейнасці няма.
– Марыя Мацюх, ЛДПБ. Вылучалася на выбарах 2018 года адразу і ў гарадскі, і ў абласны саветы дэпутатаў. У абодвух выпадках, калі верыць афіцыйным пратаколам, заняла апошняе месца ў сваіх акругах.
ГАЛОЎНАЯ ІНТРЫГА АКРУГІ №86
Колькі працэнтаў будзе ў канчатковым пратаколе ў Віталя Мартынава – усё ж такі чалавек узначальвае Магілёўскі вагонабудаўнічы завод, адно з найбуйнейшых прадпрыемстваў вобласці. Менш за 30% – неяк несалідна, але гэтая лічба на мінулых выбарах з дублёраў скарылася толькі Людміле Здорыкавай.
МАГІЛЁЎСКАЯ-ПРАМЫСЛОВАЯ АКРУГА №87
Акруга, якая па складзе ўдзельнікаў вельмі падобная на папярэднюю. Ёсць два праўладных беспартыйных кандыдата, якія вылучаліся шляхам збору подпісаў і ад працоўных калектываў і трое партыйцаў рознай ступені апазыцыйнасьці.
Але ёсць адна асаблівасць, якая вылучае акругу з усіх астатніх – толькі тут дэпутатам парламента можа стаць (і стане) алімпійскі чэмпіён.
Аляксандр Масяйкоў ў 1992 выйграў алімпійскае золата ў веславанні на каноэ. Пасля гэтага перамагаў у гэтай жа дысцыпліне на трох чэмпіянатах свету. У 2001 годзе стаў ганаровым грамадзянінам Магілёва.
Цяпер узначальвае Магілёўскі абласны цэнтр алімпійскага рэзерву па вяслярных відах спорту і заадно з’яўляецца асноўным прэтэндэнтам на месца ў парламенце.
Другі кандыдат ад улады – галоўны ўрач паліклінікі №6 Віктар Алексяйкоў. Гэта ўся інфармацыя: у публічнай ці палітычнай дзейнасці Аляксейчыкаў заўважаны не быў.
Цікава таксама тое, што толькі ў гэтай акрузе не вылучаецца ніводнага дзеючага дэпутата гарадскога або абласнога саветаў.
Астатнія прэтэндэнты:
– Дзмітрый Ткачоў, вылучаны ЛДПБ. Намеснік дырэктара ТАА «СпецАўтаТэхналогіі». Спрабаваў трапіць у гарсавет, але заняў, па афіцыйных дадзеных, апошняе месца на сваёй акрузе.
– Надзея Мялькова, кандыдат ад АГП. Цяпер пенсіянерка, да гэтага працавала індывідуальным прадпрымальнікам.
– Дзмітрый Люнтоў, вылучаны ад БСДП (Грамада). Кіраўнік абласной арганізацыі партыі. Магілёўцам можа быць вядомы па Маршу недармаедаў, які адбыўся ў сакавіку 2017 года. Тады ён выступіў у ролі асноўнага спікера і лідэра пратэсту, за што неадкладна атрымаў 15 сутак арышту.
ГАЛОЎНАЯ ІНТРЫГА АКРУГІ №87
Каго ўсё ж аберуць улады, Масяйкова або Аляксейкова? Алімпійскі чэмпіён або галоўны ўрач? Усё паказвае на Масяйкова і мы думаем, што менавіта ён пройдзе ў Палату прадстаўнікоў. Але публічнасць часам у такіх выпадках гуляе як раз супраць прэтэндэнта.
МАГІЛЁЎСКАЯ-СЕЛЬСКАЯ АКРУГА №88
Фактычна гэтая акруга не адносіцца да Магілёва і мы доўга думалі, ці варта раздзімаць тэкст яшчэ і на яе. Варта. Па адной прычыне, якая датычыцца ўсіх магілёўцаў.
Менавіта ў гэтай акрузе знаходзіцца свабодная эканамічная зона «Магілёў», якая ў апошні час выклікае ўсё больш пытанняў. «Омск Карбон», «Кронаспан», «ВМГ Індастры», «Мебелайн» размешчаны менавіта там, а значыць будучаму дэпутату так ці інакш прыйдзецца ўзаемадзейнічаць як з кіраўніцтвам гэтых заводаў, так і з незадаволенымі жыхарамі Магілёва, Вейна і Навасёлак.
Склад таксама вельмі цікавы. Як заўсёды, ёсць два кандыдаты ад улады, прычым адзін з іх – літаральна.
Наталля Тарасенка, якая вылучалася зборам подпісаў і ад працоўнага калектыву, працуе начальнікам аддзела адукацыі Магілёўскага райвыканкама.
Яшчэ больш інтрыгуе тое, што Наталля Тарасенка вылучалася ў парламент і падчас мінулай кампаніі 2016 году. Яна добраахвотна зняла сваю кандыдатуру, саступіўшы дарогу члену ЛДПБ і дзеючаму дэпутату Анатолю Хішчанке. Наўрад ці такое паўтарыцца яшчэ раз – толькі Тарасенка, толькі перамога.
Другі праўладны кандыдат – Сяргей Зайцаў, галоўны інжынер чавускага «Жылкамгаса». Як і Тарасенка, вылучаўся ад працоўнага калектыву і зборам подпісаў, прычым у апошнім пацярпеў фіяска і сабраў менш за тысячу. Менавіта гэты факт кажа на карысць таго, што Тарасенка атрымае сваё месца ў Палаце прадстаўнікоў.
З астатнімі кандыдатамі ўсе больш сумна:
– Галіна Жвірбля, пенсіянерка і кандыдат ад АГП, аднак фактычна адносіцца да аргкамітэту па стварэнні партыі БХД. Публічна ніяк сябе не праяўляла.
– Яўген Ласіца, вылучаўся зборам подпісаў, беспартыйны, але, па нашай інфармацыі, састаіць у руху «Гавары праўду». Загадчык склада ў фірме «Еврозапчасть». Публічна сябе не праяўляў.
– Аляксандр Лабадыроў, кандыдат ад ЛДПБ. Дырэктар ААТ «Спецавтозапчасти» і памочнік дзеючага дэпутата акругі Анатоля Хішчанкі. На выбарах у Магілёўскі гарсавет 2018 гады заняў апошняе месца па Катоўскай выбарчай акрузе №5.
Размаўляя пра Магілёўскую-Сельскую акругу, нельга не сказаць пра незарэгістраваных кандыдатаў у дэпутаты – Андрэя Бодзілева і Дзмітрыя Еўстратава. Абодва ў апошні час вядомыя як экалагічныя актывісты, якія супрацьстаяць заводу «Омск Карбон Магілёў», і абодва не атрымалі пасведчанне кандыдата. Прычым, нібыта законна.
ГАЛОЎНАЯ ІНТРЫГА АКРУГІ №88
Ці здымецца Наталля Тарасенка ў гэты раз? Верагоднасць вельмі малая, але калі гэта здарыцца, то выбары адразу стануць хоць трохі весялей.
Ну, таму, што інакш мы б не маглі прадказаць іх вынік настолькі лёгка. Мы ведаем, пра што гаворым – на парламенцкіх выбарах 2016 года мы адгадалі ўсіх будучых дэпутатаў на 100%.
На выбарах у мясцовыя саветы, якія прагназаваць складаней, мы мелі рацыю ў 83%. Гэта больш трапна, напрыклад, чым прагнозы той жа «Нашай Нівы».
Акрамя таго, ёсць ўзрушаюча падрабязны даклад аб мінулых выбарах, дзе можна падрабязна прачытаць пра ўсё фальсіфікацыі – вось тут.
І ўжо ёсць справаздачы праваабаронцаў па бягучай электаральнай кампаніі – за імі можна сачыць тут.
Важны момант. Гэты тэкст падрыхтаваны пры дапамозе назіральнікаў, праваабаронцаў «Магілёўскай вясны» Аляксея Колчына, Барыса Бухеля і Аляксандра Буракова, якія ўтрох накрылі назіраннем ўсе пяць акруговых камісій. Чым добра назіранне за выбарамі ад праваабаронцаў – яны не падтрымліваюць ніводную з палітычных сілаў, таму і сэнсу нешта хаваць або выпінаць патрэбныя дэталі ў іх няма.
Ну і ў якасці ілюстрацыі: падчас гэтай выбарчай кампаніі ўжо з’яўлялася інфармацыя аб тым, што будучыя дэпутаты Ігар Марзалюк і Людміла Здорикова выкарыстоўваюць адміністрацыйны рэсурс.
Яшчэ адзін важны паказчык непразрыстых выбараў – поўная адсутнасць членаў апазіцыйных партый, якія ўдзельнічаюць у кампаніі, у складах магілёўскіх акруговых і ўчастковых выбарчых камісій.
Верыць у гэта ўсё ці не – справа чытача. Можам толькі прапанаваць убачыць усё на свае вочы.
Для гэтага пішыце на mspring.online@gmail.com.
