Магілёвец назаўсёды запомніць 5 жніўня, калі да яго ўварваліся супрацоўнікі 11-га Упраўлення ГУБАЗіК МУС РБ.

Раніцай 5 жніўня дадому да Мікалая Французова ўварваліся трое невядомых у цывільным адзенні. У той момант ён яшчэ спаў.

Як кажа Мікалай, апранутыя незнаёмцы былі з іголачкі, «нібы толькі прыйшлі з клуба» – штаны, туфлі і кашуля. Менавіта таму ён не адразу зразумеў, хто менавіта знаходзіўся ў той момант у яго дома. Дзверы невядомым адкрыла перапалоханая маці, калі пачула: «Адчыніце, міліцыя!».

Сонны Мікалай, нацягнуўшы шорты і батнік, паспрабаваў выйсці з пакоя, каб даведацца, што адбылося і ў лічаныя секунды ён апынуўся адкінутым на канапу адным з людзей у цывільным.

Як сцвярджае Французаў, ён ад нечаканасці схапіў чалавека, які на яго напаў, за рукаў, пасля чаго яму імгненна звязалі рукі за спіной рамянём ад штаноў. Затым маладога чалавека пачалі скручваць і душыць прама на канапе.

Па словах Мікалая, яго вывелі з хаты басанож, у сагнутым становішчы і капюшонам на галаве.

– Мяне вывелі з дому, пасадзілі ў машыну і там працягнулі збіваць з крыкамі «Ну, што, давы*** ся?», – успамінае траўматычны вопыт Французаў.

«ВАС ТАКІХ ЗНІШЧАЦЬ ТРЭБА, ЗМАГАР’Ё»

Як аказалася, затрымалі Мікалая супрацоўнікі 11-га Упраўлення ГУБАЗіК МУС РБ. Даставіўшы хлопца ў будынак сваёй канторы, сілавікі завялі яго ў кабінет, шпурнулі на падлогу і працягнулі збіваць – так сцвярджае сам Французаў.

– Батнік, які паспеў дома надзець, вельмі змякчаў ўдары, – распавядае Мікалай.

У гэты ж час двое сілавікоў з тых, хто забіраў яго з хаты, вярнуліся назад і правялі там ператрус.

Ад таго, хто застаўся, Французаў пачуў: «Вас такіх знішчаць трэба, змагар’ё».

У першую чаргу, супрацоўнікаў ГУБАЗіК цікавіў смартфон Мікалая. Разблакавалі яго лёгка – схапілі хлопца за горла і выкарысталі Face ID.

Па словах Французава, увесь допыт суправаджаўся ўдарамі і пагрозамі.

– Для мяне галоўным было ў той момант, захаваць спакой і цвяроза думаць. Думаць пра тое, як выйсці жывым і адносна цэлым і здаровым з гэтай сітуацыі, – кажа малады чалавек.

Разумеючы, што блізкія і сябры нічога не ведаюць аб тым, што адбылося, ён даў згоду зняцца ў відэароліку ГУБАЗіК.

Адзначым, што распавядаючы пра затрыманні, цягам апошніх тыдняў многія магілёўцы паведамлялі, што іх здымалі на відэа, пасля чаго гэтыя нарэзкі публікаваліся ў праўладных телеграм-каналах і на дзяржаўным ТБ.

У Французава, з яго слоў, мэта была даць аб сабе ведаць сваім блізкім. Разумеючы, што гэта відэа будзе размешчана ў Інтэрнэце, ён чакаў, што людзі змогуць даведацца, што з ім адбылося (у прыватнасці, валанцёрская праваабарончая група MAYDAY даведалася пра затрыманне Мікалая менавіта пасля публікацыі відэа ў ТГ-канале прапагандыста Рыгора Азаронка).

Па словах хлопца, да моманту відэазапісу яго рукі ўвесь час былі звязаны рамянём за спіной. Допыт доўжыўся некалькі гадзін. На просьбы выйсці ў туалет і папіць вады хлопец атрымліваў адмову.

СК, “МАЛПАЎНІК”, ТАЕМНЫ СУД

Пасля допыту ў ГУБАЗіК Мікалая Французава павезлі на допыт ва Упраўленне Следчага камітэта па Магілёўскай вобласці.

Як адзначае Мікалай, у СК задавалі тыя ж самыя пытанні, але стаўленне было больш карэктным – ні пагроз, ні збіванняў не было.

Зрэшты, супрацоўнікі ГУБАЗіК, якія прыехалі пасля ператрусу ў доме Французава, паводле яго слоў, прымусілі падпісаць пратаколы пад пагрозай фізічнага збіцця.

Затым былі амаль суткі чакання суда ў «малпоўніку» Ленінскага РАУС. Па прыкладных падліках Мікалая, у камеры ён правёў ноч і палову другога дня. Добрай навіной для яго было тое, што супрацоўнікі Ленінскага РАУС выпускалі яго ў туалет і дазвалялі папіць ваду з крана.

Судзілі Мікалая Французава па адміністрацыйным артыкуле за непадпарадкаванне законным патрабаванням супрацоўнікаў міліцыі прама з будынка РАУС па «Скайпе».

Працэс выйшаў таемным – у раскладзе імя Французава не з’яўлялася. Не ведалі, што з ім, і яго блізкія сябры. Прозвішча суддзі ён не запомніў, сказаўшы, што тая вельмі хутка прамармытала свае дадзеныя сабе пад нос.

На паседжэнні сведкамі выступілі ўсё тыя ж супрацоўнікі 11-га Упраўлення ГУБАЗіК МУС РБ.

Як распавёў Мікалай, папярэдне з ім правялі гутарку, у якой вельмі пераканаўча настойвалі на тым, каб ён на судзе заявіў, што ўсе прававыя нормы быў выкананы – маўляў, у дом яны не ўрываліся, а прыйшлі з санкцыяй, прадставіліся і прад’явілі дакументы. Аб фактах збіцця і здзекаў, натуральна, было рэкамендавана змаўчаць. У адваротным выпадку Французову прыгразілі ўзбуджэннем ужо крымінальнай справы.

Суд доўжыўся 20 хвілін. Суддзя суда Ленінскага раёна, зачытаўшы правы, адразу спытала, ці прызнае сябе Мікалай вінаватым. Памятаючы пагрозы, віну Мікалай прызнаў і адправіўся адбываць пакаранне ў ізалятар часовага ўтрымання УУС Магаблвыканкама на сем сутак.

ЗАКЛЕЙВАЦЬ ХЛЕБАМ ДЗІРКІ АД БЛАШЧЫЦ

Пра тыдзень у ІЧУ Мікалай Французаў успамінае са змяшанымі пачуццямі. Ён распавёў, што «палітычным» па-ранейшаму не даюць матрацы, падушкі і пасцельную бялізну. Ноччу гарыць яркае святло і кожныя дзве гадзіны вязняў будзяць «на праверку».

За ноч, сцвярджае Мікалай, атрымоўваецца паспаць ўсяго некалькі гадзін. А шостай раніцы ўключаецца радыё і напрацягу дня не дазваляюць нават сядзець на нарах.

Нагадаем, што ўпершыню весткі пра пагаршэнне ўмоў утрымання ў магілёўскім ІЧУ публікаваў телеграм-канал MAYDAY ў канцы сакавіка і з тых часоў нічога не змянілася.

Французаў распавёў, што ў камерах велізарная колькасць блашчыц, якія вельмі моцна пакусалі сядзельцаў.

¬- У нейкі момант мы нават спрабавалі латаць шчыліны ў нарах мякішам ад чорнага хлеба, бо былі ўжо моцна пакусаны. Але ўсе гэтыя непрыемнасці толькі мацней гуртуюць «палітычных». Мы ўсе там вельмі пасябравалі і дапамагалі адзін аднаму, а тыя, хто быў за дзвярыма, упэўнены, нам зайздросцілі, – успамінае Мікалай.

ЗАПРАШЭННЕ НА КРЫМІНАЛКУ

Па папярэдняй дамоўленасці з супрацоўнікамі ГУБАЗіК, Французаў па выхадзе з ІЧУ павінен быў адразу ж з’явіцца да іх для допыту па нейкай крымінальнай справе, па якой ён праходзіць у якасці фігуранта.

Мікалай прызнаўся, што знаходзячыся пад арыштам, ён прадумваў некалькі варыянтаў выезду з краіны. Баяўся, што калі выйдзе за вароты ІЧУ, яго будуць чакаць супрацоўнікі міліцыі.

Аднак гэтага не адбылося.

Малады чалавек усяго за некалькі гадзін сабраў неабходныя рэчы і дакументы і з’ехаў.

– Першыя суткі мне прыйшлося хавацца ў Беларусі. Нават родныя не ведалі, дзе я. Затым я пакінуў межы Рэспублікі Беларусь і зараз знаходжуся ў іншай краіне, – кажа Мікалай.

Першае прыемнае адчуванне, якое ён адчуў пасля перажытага жаху – сон у мяккім, чыстым ложку. Французаў галоўнай прыкметай свабоды лічыць пачуццё бяспекі.

Наконт будучыні Беларусі прагнозы ў Мікалая песімістычныя:

– У мяне няма ілюзій. Я думаю, што сітуацыя будзе толькі пагаршацца і ў плане ціску з боку ўладаў, і ў плане далейшага падзення ўзроўню жыцця беларусаў. Аднак, пры магчымай змене сітуацыі, у прыватнасці не проста змене ўлады, а менавіта сістэмы, я гатовы вярнуцца дадому, і ўпэўнены, што большасць беларусаў, вымушаных бегчы, зробяць тое ж самае.

У бліжэйшых планах у Мікалая – аднаўленне сваёй працы: ён працуе выдалена ў сферы IT.

І, вядома ж, запэўнівае Французаў, ён будзе і надалей рабіць усё, каб гуртаваць людзей, блізкіх яму па поглядах і дапамагаць ім, – упэўнены малады чалавек.