Часопіс аб правах чалавека MSPRING.ONLINE тры месяцы таму прадказаў бандыцкія разборкі, якія пачнуцца ў Беларусі. Віншуем МУС з тым, што адбылося ў Лідзе. Будзе яшчэ горш.

17 ліпеня. Магілёў. Саша Мінько

Паводле афіцыйнай інфармацыі МУС, у Лідзе 9 ліпеня супрацоўнікамі ГУБАЗіК была спынена сходка крымінальных аўтарытэтаў. Нібыта «злодзей у законе» Аляксандр Кушнер арганізаваў гэтую сустрэчу з мэтай перадзелу сфер уплыву і ўмацавання сваіх пазіцый у Гродзенскай вобласці.

У Беларусі міліцэйскае ведамства можа прапаноўваць розныя версіі, у якія грамадзянам прапанавана паверыць. Але ў суседняй Расеі спецыялізаваныя выданні імгненна растлумачваюць сітуацыю. «ПраймКрайм» астудзіў запал перамогі: уся аперацыя ГУБАЗіК рэальна была арганізавана для запісу відэа, дзе Кушнер сам сябе называе «ворам». Астатняе – лірыка.

Сутнасць падзеі ў тым, што Кушнер назваў свой статус, які ўжо каля года як аспрэчваецца. Ён быў папярэджаны апанентамі, што называцца злодзеем не мае права. Двайное забойства, за якое ён адседзеў 14 гадоў, і не да канца выкананая фармальная працэдура так званага «каранавання» ставяць яго становішча пад пытанне.

Нагадаем, у красавіку мы прысвяцілі вялікі матэрыял інцыдэнту ў Магілёве, дзе група з паўтара дзесятка бабруйчан хацела расправіцца з мясцовым аўтарытэтам. Галоўнай прычынай разборкі тады таксама была фігура Кушнера.

Канфлікт будзе толькі разгарацца. Пра тое, што «вор» Кушнер – крэатура спецслужбаў, адкрыта кажуць спецыялізаваныя расійскія інфармацыйныя рэсурсы. І аслаблены аўтарытэт Кушнярова таксама выгадны сілавікам – падапечны пастаянна на кручку, і ў той жа час з яго дапамогай можна навязваць свае правілы гульні і новыя парадкі, якія ідуць насуперак з рэальнымі крымінальнымі традыцыямі.

Дайшло да таго, што Кушнер стаў прызначаць «смотрящими» за рознымі гарадамі былых асуджаных, якія ў калоніях выконвалі функцыі заггасаў, брыгадзіраў альбо проста тых, хто актыўна супрацоўнічаў з адміністрацыяй, што супярэчыць самому духу арыштанцкіх асноў.

Меркаваны архітэктар гэтай схемы, як мы пісалі, былы начальнік 2-га ўпраўлення па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй (ГУБАЗіК МУС) Уладзімір Ціхіня. У канцы мінулага года ён спярша сышоў у адстаўку, а 24 студзеня быў затрыманы і адпраўлены ў СІЗА КДБ.

БОЙКІ І ПАНАЖОЎШЧЫНА ВЯРНУЛІСЯ НА ВУЛІЦЫ

У яго адсутнасць схема рассыпалася, і цяпер робіцца спроба яе рэанімаваць. Што да падзеяў у Лідзе, то частка крымінальнай эліты адкрыта выказвае меркаванне, што беларуская міліцыя адкрыта страхавала Кушнярова на выпадак неспадзяванага сілавога канфлікту. І нездарма.

Вось відэа, выкладзенае ананімна ў адзін з лідскіх паблікаў – дваццаць чалавек зладзілі жорсткую масавую бойку ў жылым масіве на скрыжаванні вуліц Баграціёна і Рыбіноўскага, што ў 700 метрах ад будынка ДАІ і ў паўсотні метраў ад аддзялення міліцыі, куды былі дастаўлены затрыманыя з Кушняровым грамадзяне.

Як толькі члены групоўкі Кушнярова сталі выходзіць на вуліцу, іх адразу ж сустрэлі паплечнікі яго апанентаў. А вось фота, на якім бачна, чым усё скончылася, усяго ў ляжачым становішчы апынуліся сем чалавек.

І гэта, дарэчы, нават не другі выпадак (пасля магілёўскага) боек і панажоўшчыны ў Беларусі за апошнія тры месяцы. «Злодзей у законе» Алег «Муму» Слуцкі ў дадзены момант знаходзіцца ў бегах, бо ў канцы красавіка прыняў удзел у разборцы ў аршанскім казіно «Венецыя». Яе вынікам сталі некалькі нажавых раненняў, атрыманых стаўленікам Кушнярова па мянушцы Марозік.

Пацярпеў і сам Кушнер. Каля месяца таму ён быў зьбіты недалёка ад гіпермаркета «Гіпа» ў менскім мікрараёне Серабранка. Дарэчы, у Лідзе таксама яму нямала дасталося і прыйшлося схавацца ў аддзяленні міліцыі. Такім чынам, 90-я, якімі ўсіх палохалі, рэальна вярнуліся.

ПРЫ ЧЫМ ТУТ ЦІХАНОЎСКІ?

Паралельна з падзеямі ў Лідзе, у стужках навін з’явілася паведамленне адваката палітвязня Сяргея Ціханоўскага Віктара Мацкевіча пра тое, што пасля выхаду блогера з карцара зняволеныя ў былой камеры адмовіліся з ім знаходзіцца. У СІЗА прайшла ілжывая інфармацыя пра яго так званы нізкі статус.

Блогеру было сказана, што ён гэта павінен абвергнуць. Для гэтага нехта са злачыннага свету звонку павінен пацвердзіць, што гэта не так.

Адвакаты заявілі, што выключаюць варыянт звароту да прадстаўнікоў крымінальнай супольнасці. Але гэта не забаронена рабіць астатнім. Мы вырашылі высветліць, якім чынам можа трактавацца дадзеная сітуацыя з пункту гледжання няпісаных правілаў арыштанцкага свету.

Як патлумачыў наш крыніца, перш за ўсё трэба разумець, што ў гэтай супольнасці чуткамі не жывуць. Павінен быць прад’яўлены канкрэтны факт, у чым быў заўважаны Тахановский, у які час і дзе. І гэты факт павінен агучыць цалкам канкрэтны арыштант з імем і прозвішчам (і мянушкай). Тады толькі можа быць «узняты рамс» – гэта значыць, прад’яўлена прэтэнзія.

Згодна з паняццяў, з чалавека, які прад’яўляе такую ​​прэтэнзію, будзе вельмі жорсткі попыт, калі факт не пацвердзіцца. Але ад Кушнярова па зразумелых прычынах такой прынцыповай пазіцыі чакаць не варта. Ніхто нічога высвятляць не будзе, хоць прычын прадузята ставіцца да Ціханоўскага няма.

«БЛАТНЫ» МУС?

І мы падыходзім да галоўнай непрыемнай праблемы, аб якой не прынята казаць. Інцыдэнт з Ціханоўскі агаляе ганебную рэальнасць – крымінальныя паняцці выкарыстоўваюць самі прадстаўнікі МУС, хоць не маюць на гэта ніякага маральнага права. Больш за тое, яны абавязаныя з імі змагацца.

Нават калі ў інцыдэнт пагодзіцца ўмяшацца вызваліўшыся ў траўні «злодзей у законе» Павал «Паштэт» Алексіевіч, то яго рашэнне, якое павінна прыйсці ў сцены СІЗА ў пісьмовым выглядзе (так званы «прагон»), проста не ўпусцяць аператыўныя работнікі. Гэта складаны і зацяжны працэс, які можа доўжыцца некалькі месяцаў, пакуль хтосьці не «заедзе» у турму адмыслова.

Калі не вядома імя арыштанта, які прад’явіў прэтэнзіі Ціханоўскаму адносна яго статусу, гэта значыць, што дзейнічае правіла нумар два, якое абвяшчае: «грамадзянін міліцыянт, гэта ж вы прыдумалі». Супрацоўнікі міліцыі ведаюць блатныя паняцці лепш, чым некаторыя арыштанты, і спецыяльна ствараюць для непажаданага блогера патавую сітуацыю, разумеючы, што рычагоў ціску на гэтым этапе ні ў каго няма.

У дадзеным выпадку, працягвае наша крыніца, найбольш правільна паводзіць сябе адвакат, які запатрабаваў ад адміністрацыі СІЗА спыніць распаўсюджваць чуткі.

ВЕРТЫКАЛЬ УЛАДЫ УСЮДЫ

Сітуацыя з Ціханоўскім дэманструе што на самой справе адбываецца ў Беларусі. Вышэй апісаныя бандыцкія канфлікты ў Магілёве, Оршы і Лідзе – гэта не разборка паміж злодзеямі. Гэта спроба вярнуць рэальныя правілы жыцця супольнасці, якая абрала такі спецыфічны стыль жыцця.

Члены крымінальных груповак уяўляюць сабой адну з найбольш стыгматызаваных уразлівых груп. Чалавек, які адседзеў хаця б пяцігадовы тэрмін у турме, ужо не ўспрымаецца грамадствам, як асоба з перспектывамі ў жыцці. Міліцыя толькі чакае нагоды, каб зноў упекчы яго за краты. Таму даводзіцца разлічваць толькі на сябе і сабе падобных.

Цяпер яны змагаюцца толькі за тое, каб яны самі, а не міліцыя, ўсталёўвалі свае паняцці і правілы. У Лідзе размова не ішла аб сферах уплыву ў Гродзенскай вобласці. На той сустрэчы спецыяльна прыехаўшая бабруйская групоўка адмовілася паціснуць руку Кушнярову. Гаворка ішла пра паўнамоцтвы. Але раптам наляцеў САХР (спецыяльны атрад хуткага рэагавання).

Улады вырашылі экстрапаляваць свой стыль праўлення на крымінальны свет, стварыўшы падкантрольнага лідэра. Як у палітыцы да выбараў выбіваюцца ўсе рэальныя канкурэнты, так і ў крымінальным свеце для свайго расчышчаецца дарога, нават калі яго рэйтынг усяго 3%.